Impulsem do wprowadzenia reguły DNSH jest zamiar ograniczenia wpływu działalności człowieka na środowisko. Jakie projekty podlegają ocenie według zasady DNSH? Dlaczego budownictwo modułowe stanowi odpowiedź na coraz bardziej restrykcyjne wymogi stawiane inwestycjom budowlanym?
Co to jest reguła DNSH?
DNSH to skrót od sformułowania „Do No Significant Harm”, które tłumaczy się jako „Nie wyrządzaj znaczącej szkody”. Reguła DNSH dotyczy różnych przedsięwzięć gospodarczych, w tym m.in. inwestycji budowlanych. Zakłada ona, że inwestycje będą realizowane w taki sposób, aby jednocześnie łagodzić zmiany klimatu (lub wnosić wkład w adaptację do zmian klimatu) i chronić środowisko (np. zapobiegać zanieczyszczeniom wody, powietrza i gleby czy chronić oraz odtwarzać bioróżnorodność).
DNSH odnosi się do wszystkich sześciu celów środowiskowych określonych w rozporządzeniu 2020/852, a nie tylko do ogólnych kwestii środowiskowych. Obejmuje to również precyzyjne kryteria techniczne dla każdej inwestycji.
Na pytanie, co to jest reguła DNSH, można też odpowiedzieć inaczej – to wyzwanie stojące przed branżą budowlaną. Gdy inwestycja budowlana ma być realizowana z udziałem środków UE, projektanci i wykonawcy muszą uwzględnić kryteria wskazane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. W konsekwencji czeka ich konieczność holistycznej oceny inwestycji i udzielenia odpowiedzi na pytanie, jak wpływa ona na środowisko.
Dlaczego zasada DNSH w branży budowlanej jest tak ważna?
Reguła DNSH nieprzypadkowo dotyczy również branży budowlanej – szacuje się, że ten segment rynku odpowiada za ok. 40 proc. światowej emisji dwutlenku węgla. To jednak nie wszystko – sektor budowlany jest też odpowiedzialny za:
- zużywanie ogromnych ilości surowców – na tym tle wyróżnia się budownictwo modułowe mieszkalne wykorzystujące materiały, które można poddać recyklingowi (drewno);
- generowanie hałasu, który ma niekorzystny wpływ na zwierzęta i przyrodę – może przyczyniać się to do zmniejszenia populacji różnych gatunków;
- generowanie dużych ilości śmieci – szacuje się, że branża ta odpowiada za nawet ⅓ odpadów zalegających na wysypiskach śmieci;
- zanieczyszczenie wody i powietrza – zanieczyszczenie wód może być rezultatem choćby odprowadzania ścieków z obszaru objętego inwestycją.
Nie wszystkie oddawane do użytku budynki są wyposażone choćby w rozwiązania energooszczędne, co przekłada się także na koszty ich utrzymania. Wszystko to powoduje, że w sektorze budowlanym wciąż jest duże pole do zmniejszenia zużycia zasobów. Zasada DNSH pomaga uwzględnić aspekty środowiskowe i koszty społeczne na etapie przygotowania projektu. Jednocześnie precyzyjne kryteria znacząco ułatwiają ocenę inwestycji i pozwalają odpowiedzieć na pytanie, czy wpisuje się ona w zrównoważone budownictwo.
Etapy oceny projektu według DNSH
Aby można było stwierdzić, czy dana inwestycja spełnia zasady DNSH, należy ją poddać ocenie. Proces ten dzieli się na dwie części – ocenę wstępną (to tzw. screening) i ocenę techniczną (merytoryczną). Co ważne, o regule DNSH nie należy pamiętać wyłącznie w fazie projektowania – obowiązuje ona na każdym etapie inwestycji, w tym podczas jej realizacji i następnie rozliczania. Jak to wygląda w praktyce?
Ocena wstępna
Reguła DNSH wymaga, aby w pierwszej kolejności odpowiedzieć na pytanie, czy planowane przedsięwzięcie budowlane będzie miało negatywny wpływ na którykolwiek z celów środowiskowych wymienionych w przywołanym wyżej rozporządzeniu. Jeżeli tak, to nie obejdzie się bez pogłębionej ewaluacji, czyli oceny technicznej. Taką ocenę przeprowadza się w odniesieniu do tego celu środowiskowego. W rozporządzeniu mowa o 6 celach – są to:
- łagodzenie zmian klimatu;
- adaptacja do zmian klimatu;
- odpowiednie użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich;
- gospodarka o obiegu zamkniętym, w tym zapobieganie powstawaniu odpadów i recykling;
- zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń powietrza, wody lub ziemi;
- ochrona i odtwarzanie bioróżnorodności i ekosystemów.
Ocena techniczna
Przeprowadzenie oceny technicznej wymaga zapoznania się z treścią dodatkowego rozporządzenia, w którym zostały ustanowione techniczne kryteria kwalifikacji – jest to Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2021/2139 z dnia 4 czerwca 2021 r. Jeżeli inwestycja budowlana będzie spełniać zasady DNSH, inwestor będzie miał szansę na dofinansowanie np. z KPO.
Przykłady DNSH
Załóżmy, że inwestor planuje wybudować nowy budynek. Taki obiekt nie jest neutralny, gdy mowa o zasobach wodnych, ma też wpływ na zanieczyszczenie powietrza. W konsekwencji choćby w tych dwóch punktach konieczne jest przeprowadzenie oceny technicznej. Jak odbywa się to w praktyce? Oto przykłady DNSH:
- zrównoważone wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych i morskich – należy się m.in. upewnić, że maksymalny przepływ wody w prysznicach wynosi 8 litrów na minutę, a maksymalny przepływ wody w kranach umywalek i kranach zlewów wynosi 6 litrów na minutę;
- zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń powietrza, wody lub ziemi – polega m.in. na wdrożeniu środków, których celem jest redukcja emisji hałasu i kurzu na czas prac, a gdy budynek jest wznoszony na terenie zdegradowanym, należy przeprowadzić badania pod kątem zanieczyszczeń.
Jak budownictwo modułowe realizowane przez Unihouse wpisuje się w zasady DNSH? Budynki wielorodzinne modułowe czy budynki użyteczności publicznej są wykonane z modułów, do których produkcji używa się drewna – materiału, który można poddać recyklingowi. Budynki modułowe mają też niskie zapotrzebowanie na energię, a proces budowy jest skrócony, co pozwala rozliczyć się z prowadzonych inwestycji w zakreślonych terminach.
