Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2024 roku oddano do użytku 199 931 mieszkań. Jedynie 1914 z nich, czyli mniej niż 1 proc., stanowiły mieszkania komunalne. Z jakimi wyzwaniami mierzy się budownictwo komunalne w Polsce? I jak prezentuje się jego przyszłość?
Co to jest budownictwo komunalne?
Budownictwo komunalneto jedna z gałęzi budownictwa mieszkaniowego, której rolą jest zaspokajanie przez gminy potrzeb mieszkaniowych swoich mieszkańców. Ponieważ mieszkania komunalne stanowią własność gminy, to dostęp do nich jest ograniczony. Aby otrzymać mieszkanie komunalne, zainteresowana nim osoba musi złożyć wniosek i spełnić określone kryteria, w tym zwłaszcza dochodowe – jej dochód musi dawać gwarancję opłacania czynszu, ale jednocześnie nie może być zbyt wysoki.
Na pytanie, czym jest budownictwo komunalne, można też odpowiedzieć z perspektywy potencjalnych najemców. Mieszkanie komunalne to dla wielu osób często jedyna dostępna opcja, gdyż zarówno zakup nieruchomości, jak i wynajem lokalu na warunkach komercyjnych jest poza ich zasięgiem.
Aktualna sytuacja budownictwa komunalnego w Polsce
Dane o budownictwie mieszkaniowym w Polsce zbiera i publikuje Główny Urząd Statystyczny (GUS). Jak prezentuje się w liczbach budownictwo komunalne w Polsce? Odpowiedź znajduje się w raporcie „Budownictwo mieszkaniowe w okresie styczeń-grudzień 2024 r.”, z którego wynika, że:
- W ubiegłym roku do użytku oddano 1914 mieszkań komunalnych, z czego 127 w grudniu.
- W grudniu 2024 r. rozpoczęto budowę 612 mieszkań komunalnych. To prawie 19-krotnie więcej niż w grudniu 2023 r.
Biorąc pod uwagę potrzeby i długie listy oczekujących, w Polsce powstaje niewiele mieszkań komunalnych. Ale możliwe, że sytuacja się zmienia – nadzieję na to dają wyniki za grudzień zeszłego roku.
Wyzwania w budownictwie komunalnym
Samorządy, które są odpowiedzialne za budowę mieszkań komunalnych, niechętnie rozpoczynają nowe inwestycje. Lista powodów jest długa – za główne wyzwania uznaje się:
- Ograniczone zasoby gruntów. Brak odpowiednich działek to jedna z przyczyn, dla których inwestycje nie mogą ruszyć – w pierwszej kolejności trzeba pozyskać optymalnej wielkości parcele. Rozwiązaniem tego problemu mogą być modułowe mieszkania komunalne. Modułowe obiekty mogą powstawać na niewielkich działkach, również o niekorzystnych proporcjach.
- Ograniczone środki finansowe. W budżetach gmin często brakuje środków na budowę nowoczesnych mieszkań komunalnych, które nie będą odbiegać standardem od lokali dostępnych na rynku. W tym przypadku rozwiązaniem również może być budownictwo modułowe, gdyż jako nowoczesna technologia pozwala ono optymalnie wykorzystać środki i zapewnić mieszkania wysokiej jakości. Przykładem może być: Budownictwo modułowe jako idealne rozwiązanie dla inwestycji współfinansowanych z KPO.
- Zaległości czynszowe. Ponieważ część najemców mieszkań komunalnych zalega z płatnościami, to samorządy postrzegają budownictwo modułowe w kategoriach problemu. Niwelować mogą go nowoczesne mieszkania komunalne, które są tanie w utrzymaniu. Niskie koszty utrzymania wynikają z tego, że podczas ich budowy wykorzystuje się innowacyjne technologie, które znacząco obniżają zapotrzebowanie na energię i ciepło.
Przykłady nowoczesnych inwestycji komunalnych w Polsce
Gminy, które dostrzegają zalety posiadania własny zasobów mieszkaniowych, często szukają alternatyw dla tradycyjnych metod wznoszenia budynków. Dobrym przykładem jest budownictwo modułowe. Co to jest budowa modułowa? Terminem „budynek modułowy” określa się obiekty, które powstały w oparciu o prefabrykowane moduły o drewnianej konstrukcji nośnej. Unihouse w gminach na terenie całej Polski zrealizował już kilka takich budynków. Gdzie?
Modułowe budownictwo komunalne w Polsce – przykłady:
- Kamienna Góra. Tutaj powstał 24-mieszkaniowy budynek komunalny. Obiekt ma 4 kondygnacje, w tym 1 żelbetową i 3 w technologii modułowej. Termin realizacji nie przekroczył 12 miesięcy, z czego przez 3,5 miesiąca moduły powstawały w fabryce, a ich montaż na placu budowy zajął 5 dni.
- Małkinia Górna. Modułowy budynek komunalny w Małkini Górnej został wybudowany w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Zgodnie z projektem na 4 kondygnacjach powstało 40 mieszkań o powierzchni od 35 do 40 mkw. Do budowy wykorzystane zostały 33 moduły.
Przyszłość budownictwa komunalnego w Polsce
Czy sytuacja budownictwa komunalnego w Polsce może się w najbliższych latach zmienić? Nadzieję daje nie tylko budownictwo modułowe, które pozwala w krótkim czasie dostarczyć energooszczędne, komfortowe i nowoczesne budynki, ale również rekordowy budżet przewidziany na mieszkalnictwo – 5 mld zł. Duża część tej puli zostanie przeznaczona właśnie na budownictwo komunalne. Samorządy mogą z kolei pozyskać środki, korzystając z dofinansowania z Banku Gospodarstwa Krajowego.
Wykorzystanie innowacyjnych, ekologicznych technologii ułatwi uzyskanie dofinansowania inwestycji oraz obniży koszty eksploatacji nowych budynków komunalnych. To korzyść zarówno dla inwestorów (czyli gmin), jak i przyszłych najemców.
